Τετάρτη 18 Οκτωβρίου 2017

Σαν σήμερα ... 1902, γεννήθηκε ο θεωρητικός φυσικός Pascual Jordan.


Ernst Pascual Jordan

Σαν σήμερα, στις 18 Οκτωβρίου 1902, γεννήθηκε στο Ανόβερο της Γερμανίας ο Ernst Pascual Jordan. Ο πατέρας του ήταν ζωγράφος, αναπληρωτής καθηγητής τέχνης στο Πολυτεχνείο του Ανόβερου. Το όνομα της οικογένειας αρχικά ήταν Jorda και ήταν ισπανικής καταγωγής. Η οικογένεια εγκαταστάθηκε στο Ανόβερο, μετά την ήττα του Ναπολέοντα στη μάχη του Βατερλώ το 1815 και σε κάποιο στάδιο άλλαξαν το όνομά τους από Jorda σε Jordan. Παραδοσιακά στην οικογένειά του το πρώτο αγόρι έπαιρνε το όνομα Pasqual ή Pascual. 

Από πολύ μικρή ηλικία ήρθε σ' επαφή με θέματα επιστήμης με την παρότρυνση του πατέρα του (επίσης) Ernst Pasqual και της μητέρας του Eva.
Παρακολούθησε το Reform Gymnasium στο Ανόβερο και από τα δεκατέσσερά του ήδη διάβαζε για το έργο του Δαρβίνου και του Λαμάρκ, δείχνοντας ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη Βιολογία. Στα δεκαέξι άρχισε να μελετά διαφορικό λογισμό και εισαγωγή στον ολοκληρωτικό λογισμό μέσα από το έργο των Nernst και Schönflies.
Το 1921 αποφοίτησε από το Γυμνάσιο και γράφτηκε στο Πολυτεχνείο του Ανόβερου για να μελετήσει Μαθηματικά και Φυσική, παρά την επιθυμία του πατέρα του που ήθελε να σπουδάσει Αρχιτεκτονική. Επειδή απογοητεύτηκε από τη διδασκαλία της Φυσικής, έριξε το βάρος της μελέτης του στα Μαθηματικά, παρακολουθώντας παράλληλα και άλλα τμήματα.
Το καλοκαίρι του 1922 μετακινήθηκε στο Πανεπιστήμιο του Göttingen ελπίζοντας εκεί να καταφέρει να παρακολουθήσει Φυσική. Όμως, ξεκινώντας στο Göttingen, διαπίστωσε ότι τα μαθήματα Φυσικής ήταν πριν τις 9 το πρωί. Αυτό τον έκανε να μη μπορεί να παρακολουθήσει τη Φυσική, μιας και είχε αναπτύξει τη συνήθεια να κοιμάται αργά το βράδυ. Έτσι, παρακολούθησε πάλι κυρίως Μαθηματικά στο τμήμα του Richard Courant που δίδασκε διαφορικές εξισώσεις. Ο Courant, αναγνωρίζοντας το ιδιαίτερο ταλέντο του Jordan, δέχτηκε το 1924 τη βοήθειά του στη συγγραφή του βιβλίου "Hilbert's Methoden der mathematischen Physik" ("Μέθοδοι Hilbert στη μαθηματική φυσική"), εκφράζοντας μάλιστα τις ευχαριστίες του γι' αυτόν στον πρόλογο.


O Jordan σε νεαρή ηλικία

Στο Göttingen ο Jordan έγινε μαθητής του Max Born παρακολουθώντας ένα σεμινάριο για τη δομή της ύλης, αλλά ακόμη τον βοήθησε να συγγράψει ένα άρθρο για την κρυσταλλική δυναμική.
Το 1923 ο Jordan έδειξε ενδιαφέρον για μια εργασία των Einstein και Ehrenfest για τα κβάντα φωτός και μάλιστα έκανε ομιλία γι' αυτό το θέμα σ' ένα σεμινάριο.
Η διδακτορική διατριβή του Jordan, σχετική με αυτό το θέμα, δημοσιεύθηκε στο περιοδικό "Zeitschrift für Physik" το 1924 προκαλώντας το ενδιαφέρον, αλλά και τις αντιρρήσεις του Einstein για τις βασικές υποθέσεις της. Το 1925 δημοσίευσε μια νέα εργασία για τα κβάντα φωτός εκφράζοντας τις ευχαριστίες του στον Einstein για το ενδιαφέρον που είχε δείξει.

Από το 1926 ξεκίνησε το ενδιαφέρον του για το πεδίο της κβαντικής μηχανικής, ένα τομέα με τον οποίο θα ασχολείτο τα επόμενα χρόνια.
Το 1926 δημοσιεύθηκε η εργασία των Jordan, Born και Heisenberg "Zur Quantenmechanik II" ("Για την κβαντική μηχανική ΙΙ"), αφού είχε προηγηθεί το 1925 η εργασία των Born και Jordan "Zur Quantenmechanik" ("Για την κβαντική μηχανική") όπου περιεχόταν η περίφημη "εξίσωση pq - qp".   
Το 1929 ο Jordan έγινε έκτακτος καθηγητής Φυσικής στο Πανεπιστήμιο του Rostock, κάτι που ικανοποίησε ιδιαίτερα τον Bohr που τον κάλεσε να συνεργαστούν στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης, μιας και τα δύο πανεπιστήμια ήταν κοντινά. Την ίδια εποχή ο Jordan άρχισε να ενδιαφέρεται για την εφαρμογή των ιδεών της κβαντικής θεωρίας στη Βιολογία και την Ψυχολογία, δημοσιεύοντας σχετικά βιβλία το 1932 και 1934.

Παρά το γεγονός ότι ο Jordan υπήρξε ένας από τους κύριους συντελεστές στην εξέλιξη της κβαντικής θεωρίας, πότε δεν αναγνωρίστηκε αυτή η συμβολή του. Πολλοί πιστεύουν ότι αυτό οφείλεται στις πολιτικές απόψεις του που ήταν φιλικές στο ναζιστικό κόμμα. Ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του 1920 είχε αρχίσει να δημοσιεύει κείμενα με ακροδεξιές απόψεις υπογράφοντας με το ψευδώνυμο Ernst Domeier. Το 1933 έγινε μέλος του ναζιστικού κόμματος. Βέβαια, τίποτε δεν έχουν προσάψει εναντίον του για αντισημιτική συμπεριφορά, αφού πολλοί επιστήμονες εβραϊκής καταγωγής υπήρξαν φίλοι του. 

Ο Paul Ehrenfest (αρ.) με τον Jordan, στα τέλη της δεκαετίας του '20

Όταν άρχισε ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος κατατάχτηκε στη Luftwaffe εργαζόμενος ως αναλυτής του καιρού στο Peenemünde, εκεί όπου παράγονταν οι πύραυλοι V-2.
Το 1942 τιμήθηκε με το Μετάλλιο Max Planck.
Το 1944, πριν το τέλος του πολέμου, ο Jordan έγινε καθηγητής Θεωρητικής Φυσικής στο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου, στη θέση που είχε εγκαταλείψει ο Max von Laue από το 1943.
Μετά τον πόλεμο, όπως ήταν φυσικό, ο Jordan είχε αρκετές δυσκολίες ως φιλοναζί, αλλά υποστηρίχτηκε από τους φίλους του Werner Heisenberg και Wolfgang Pauli που μίλησαν θετικά γι' αυτόν.
Αναφέρεται ένα χαρακτηριστικό συμβάν μεταξύ Jordan και Pauli όταν αυτοί συναντήθηκαν μετά τον πόλεμο. Ο Pauli αναφερόμενος σε ισχυρισμούς του Jordan στα πλαίσια της ναζιστικής προπαγάνδας, τον ρώτησε "Κύριε Jordan, πώς μπορούσατε να γράφετε τέτοια πράγματα;" και ο Jordan του απάντησε "Κύριε Pauli, πώς μπορούσατε να διαβάζετε τέτοια πράγματα;". 

Το 1945 απομακρύνθηκε από τη θέση του, αλλά επανήλθε το 1947 ως επισκέπτης καθηγητής στα Πανεπιστήμια του Freiburg και του Αμβούργουμε την υποστήριξη του Heisenberg. Το 1953 έγινε μόνιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου.
Ο Jordan συνταξιοδοτήθηκε το 1971, αλλά το διάστημα 1957-1961 υπήρξε μέλος της Γερμανικής Βουλής (Bundestag) με τους Χριστιανοδημοκράτες.
Αξίζει να αναφέρουμε ότι ο Jordan δεν πήρε ποτέ το Nobel για την εργασία του με τον Max Born (μοιράστηκε το Nobel Φυσικής με τον Walther Bothe το 1954) λόγω της φιλοναζιστικής του δράσης.
Πέθανε στο Αμβούργο στις 31 Ιουλίου 1980 σε ηλικία 78 ετών.

Βιογραφία του Jordan από τον Bert Schroer, καθηγητής emeritus στο Institut für Theoretische Physik.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου